Cross Margin vs. Isolated: Varlıklarınızı Koruma Kalkanları.

Cross Margin vs Isolated: Varlıklarınızı Koruma Kalkanları

Kripto para vadeli işlem piyasaları, yüksek kaldıraç potansiyeli ve esnekliği sayesinde yatırımcılar için cazip fırsatlar sunar. Ancak bu yüksek potansiyel, beraberinde önemli riskleri de getirir. Vadeli işlemlerde başarılı olmanın temel taşı, bu riskleri etkin bir şekilde yönetmektir. Bu yönetimin merkezinde ise, pozisyonlarınızı teminatlandırmak için kullandığınız iki ana marj modu bulunur: **Cross Margin (Çapraz Marj)** ve **Isolated Margin (İzole Marj)**.

Bu makale, kripto vadeli işlem dünyasına yeni adım atan yatırımcılar için bu iki modun ne olduğunu, nasıl çalıştığını, avantajlarını, dezavantajlarını ve hangi senaryolarda hangisinin tercih edilmesi gerektiğini profesyonel bir bakış açısıyla detaylıca inceleyecektir. Doğru marj modunu seçmek, sermayenizin korunması ve uzun vadeli ticaret başarınız için kritik bir karardır.

Vadeli İşlemlerde Marj Kavramı: Temel Taşlar

Vadeli işlemler, belirli bir varlığı gelecekteki bir tarihte veya anlık olarak belirlenen bir fiyattan alma veya satma taahhüdüdür. Kripto vadeli işlemleri genellikle kaldıraçlıdır; yani, küçük bir teminat (marj) ile büyük pozisyonları kontrol edebilirsiniz.

Marj, pozisyonunuzu açık tutmak için borsaya yatırdığınız güvence miktarıdır. İki ana marj türü vardır:

1. **Başlangıç Marjı (Initial Margin):** Bir pozisyon açmak için gereken minimum teminat miktarıdır. 2. **Koruma Marjı (Maintenance Margin):** Pozisyonunuzun likidite edilmeden açık kalabilmesi için hesabınızda bulunması gereken minimum teminat seviyesidir. Bu seviyenin altına düşülmesi, tasfiyeye (likidasyona) yol açar.

İşte bu noktada, hesabınızdaki genel bakiyeyi mi yoksa sadece o spesifik pozisyonun teminatını mı kullanacağınıza karar veren sistem devreye girer: Cross ve Isolated Margin.

İzole Marj (Isolated Margin) Nedir?

İzole Marj modu, her bir vadeli işlem pozisyonunu diğerlerinden tamamen bağımsız olarak ele alır.

Basitçe ifade etmek gerekirse, bir pozisyon için ne kadar marj ayırdıysanız, o pozisyonun riski yalnızca o ayrılan marj ile sınırlıdır.

Nasıl Çalışır?

Bir pozisyon açtığınızda, o pozisyona belirli bir miktar teminat (marj) atarsınız. Eğer piyasa sizin tahmininizin tersine hareket ederse ve pozisyonunuz zarar etmeye başlarsa, borsa öncelikle bu pozisyona tahsis ettiğiniz İzole Marjı tüketmeye başlar.

• **Risk Sınırı:** Bu modda, likidasyon fiyatına ulaşıldığında, yalnızca o pozisyona atadığınız marj kaybedilir. Hesabınızdaki diğer fonlar (spot cüzdanınızdaki veya diğer vadeli pozisyonlarınız için ayrılmış teminatlar) güvende kalır.
• **Margin Call:** İzole modda, pozisyonunuzun Koruma Marjı seviyesinin altına düşmesi durumunda, yalnızca o pozisyona ek teminat eklemeniz (marj eklemeniz) istenir.

Avantajları:

• **Kesin Risk Kontrolü:** En büyük avantajı, tek bir kötü pozisyonun tüm hesabınızı likide etme riskini ortadan kaldırmasıdır. Risk, önceden belirlenmiş bir kap içinde tutulur.
• **Daha Yüksek Kaldıraç Potansiyeli:** İzole modda, tek bir pozisyona çok yüksek kaldıraç uygulamak mümkündür, çünkü bu pozisyonun teminatı, hesabın geri kalanından ayrılmıştır.
• **Daha Şeffaf Likidasyon:** Likidasyonun ne zaman gerçekleşeceğini tahmin etmek, Cross moda göre daha kolaydır, çünkü sadece o pozisyonun marj bakiyesini izlemeniz gerekir.

Dezavantajları:

• **Verimsiz Sermaye Kullanımı:** Hesabınızda yeterli para olmasına rağmen, belirli bir pozisyonun marjı yetersiz kaldığı için likide olabilirsiniz. Bu, sermayenizin o pozisyona yeterince dağıtılmadığı anlamına gelir.
• **Manuel Yönetim Gereksinimi:** Likidasyon riskini önlemek için, pozisyonunuz zarardayken sürekli olarak İzole Marj eklemeniz gerekebilir.

İzole Marj, genellikle stratejik, yüksek kaldıraçlı veya deneysel pozisyonlar için tercih edilir; burada yatırımcı, belirli bir pozisyonun başarısız olması durumunda bile ana sermayesinin geri kalanını korumak ister. Daha fazla bilgi için Süresiz Vadeli İşlemlerde Marj Yönetimi ve Risk Kontrolü: Teminat Marjı ve Margin Call Stratejileri başlığını inceleyebilirsiniz.

Çapraz Marj (Cross Margin) Nedir?

Çapraz Marj modu, hesabınızdaki tüm kullanılabilir bakiyeyi (spot cüzdanınızdaki değil, vadeli cüzdanınızdaki tüm fonları) mevcut tüm açık pozisyonlarınız için ortak bir teminat havuzu olarak kullanır.

Nasıl Çalışır?

Tüm pozisyonlarınız tek bir büyük teminat havuzundan yararlanır. Bir pozisyon zarar ettiğinde, bu zarar havuzdan karşılanır. Eğer havuzdaki toplam bakiye, tüm pozisyonların toplam Koruma Marjı gereksinimini karşılayamaz hale gelirse, tüm pozisyonlarınız aynı anda likide edilebilir.

• **Risk Yayılımı:** Bu mod, tek bir pozisyonun likidasyonunu önlemek için diğer pozisyonlardaki kârları veya serbest bakiyeyi otomatik olarak kullanır.
• **Tek Nokta Başarısızlığı:** Eğer piyasa genelinde büyük bir düşüş yaşanırsa ve tüm pozisyonlarınız aynı anda zarara uğrarsa, tüm vadeli hesabınız tek bir likidasyon olayıyla temizlenebilir.

Avantajları:

• **Sermaye Verimliliği:** Sermayeniz daha verimli kullanılır. Bir pozisyonunuz kâr ederken, bu kâr otomatik olarak diğer pozisyonların teminatını destekler. Bu, daha düşük ortalama marj gereksinimi ile daha fazla pozisyon açmanıza olanak tanır.
• **Daha Az Likidasyon Riski (Tek Pozisyon Bazında):** Tek bir pozisyonun kısa süreli dalgalanmalar nedeniyle likide olma olasılığı düşüktür, çünkü havuzdaki diğer fonlar tampon görevi görür.
• **Daha Az Manuel Müdahale:** Sistem, likidasyon riskini azaltmak için teminatı otomatik olarak yönettiğinden, İzole moda göre daha az kişisel müdahale gerektirir.

Dezavantajları:

• **Tüm Hesabın Riski:** En büyük tehlike budur. Tek bir kötü pozisyon, tüm vadeli hesabınızın likide olmasına neden olabilir. Bu, "tüm yumurtaları aynı sepete koymak" olarak özetlenebilir.
• **Düşük Kaldıraç Sınırı (Pratikte):** Çok sayıda pozisyon açıkken, her bir pozisyon için uygulayabileceğiniz efektif kaldıraç, hesabın toplam bakiyesine bağlı olarak sınırlanır.

Çapraz Marj, genellikle birden fazla pozisyonu aynı anda yöneten, piyasayı iyi anlayan ve hedging (korunma) stratejileri uygulayan deneyimli yatırımcılar için uygundur. Doğru marj takibi, Cross modunda hayati önem taşır: Margin Takibi.

Cross Margin ve Isolated Margin Karşılaştırması

Bu iki mod arasındaki farkı netleştirmek için temel parametreleri karşılaştıran bir tablo faydalı olacaktır:

Özellik	İzole Marj (Isolated Margin)	Çapraz Marj (Cross Margin)
Teminat Kullanımı	Pozisyona özel ayrılmış miktar	Tüm vadeli hesabın bakiyesi
Risk Kapsamı	Yalnızca o pozisyonun teminatı	Tüm vadeli hesap bakiyesi
Likidasyon Tetikleyicisi	Pozisyonun kendi marjı bittiğinde	Tüm hesabın toplam marjı yetersiz kaldığında
Sermaye Verimliliği	Düşük (Fonlar kilitli kalabilir)	Yüksek (Fonlar paylaşılır)
Kaldıraç Potansiyeli	Tek bir pozisyonda çok yüksek olabilir	Hesabın genel bakiyesine bağlıdır
Kimler İçin Uygun	Yeni başlayanlar, tekil yüksek riskli işlemler	Deneyimli tüccarlar, hedging stratejileri

Senaryo Analizi: Hangi Mod Ne Zaman Kullanılmalı?

Doğru marj modunu seçmek, bir ticaret stratejisinin başarısı kadar önemlidir. İşte farklı yatırımcı profilleri ve ticaret hedefleri için rehberlik:

1. 1. 1. Senaryo 1: Yeni Başlayanlar ve Konservatif Yaklaşım

Yeni başlayan bir yatırımcı, öncelikle piyasa dinamiklerini ve kaldıraç riskini öğrenmelidir. Bu aşamada en büyük korku, küçük bir yanlış kararın tüm sermayeyi kaybetmek olmasıdır.

• **Önerilen Mod:** İzole Marj.
• **Neden:** Yeni başlayanlar genellikle piyasa hareketlerini doğru tahmin etmekte zorlanabilirler. İzole mod, bir pozisyonun yanlış gitmesi durumunda "güvenlik ağı" görevi görür. Eğer 1000$ sermayeniz varsa, 100$'lık bir pozisyonda likide olsanız bile, 900$'ınız güvende kalır. Bu, öğrenme sürecinde sermayeyi korumanın en iyi yoludur.

1. 1. 1. Senaryo 2: Yüksek Kaldıraçlı Tek Bir Bahis

Yatırımcı, belirli bir haber akışı veya teknik sinyal üzerine, çok yüksek kaldıraç kullanarak (örneğin 50x veya 100x) tek bir büyük pozisyon açmaya karar verir.

• **Önerilen Mod:** İzole Marj.
• **Neden:** İzole mod, bu yüksek kaldıraçlı pozisyona ayrılan teminatı sınırlayarak, pozisyonun likidasyon fiyatını daha öngörülebilir kılar. Cross modda, yüksek kaldıraçlı bir pozisyon, hesabınızdaki diğer pozisyonların kârını bile tüketerek likidasyon sınırını zorlayabilir veya likidasyon fiyatını değiştirebilir.

1. 1. 1. Senaryo 3: Çeşitlendirilmiş Portföy Yönetimi ve Hedging

Deneyimli bir yatırımcı, aynı anda hem uzun (Long) hem de kısa (Short) pozisyonlar açarak piyasa yönüne karşı korunma (hedging) yapıyorsa veya farklı varlık sınıflarında birden fazla pozisyon yönetiyorsa.

• **Önerilen Mod:** Çapraz Marj.
• **Neden:** Hedging stratejilerinde, bir pozisyonun zararı genellikle diğer pozisyonun kârıyla dengelenir. Çapraz marj, bu dengelemenin otomatik olarak yapılmasını sağlar. İzole modda, bir pozisyonun likide olmaması için sürekli olarak manuel marj eklenmesi gerekirken, Cross modda havuzdaki genel fonlar bu dengelemeyi otomatik olarak yapar. Bu, sermaye verimliliğini maksimize eder.

1. 1. 1. Senaryo 4: Düşük Volatilite Ortamında Maksimum Sermaye Kullanımı

Yatırımcı, piyasanın yatay seyrettiği (konsolidasyon) bir dönemde, küçük kârlar elde etmek için çok sayıda düşük kaldıraçlı pozisyon açmak istiyor.

• **Önerilen Mod:** Çapraz Marj.
• **Neden:** Çok sayıda küçük pozisyon açıldığında, İzole mod her birine ayrı bir başlangıç marjı ayırmanızı gerektirir. Bu, sermayenizin büyük bir kısmını, her biri için küçük bir miktar ayırarak bağlar. Çapraz modda ise, tüm bu pozisyonlar tek bir havuzdan teminatlanır, böylece kullanılmayan sermaye serbest kalır ve genel hesap bakiyesi tampon görevi görür.

Bu senaryolar, Basit Kripto Koruma Senaryoları bağlamında risk azaltma ve sermaye tahsisi açısından değerlendirilebilir.

Likidasyon Mekanizması ve Modların Etkisi

Marj modlarının en belirgin farkı, likidasyon anında ortaya çıkar. Likidasyon, yatırımcının pozisyonunu açık tutmak için gereken Koruma Marjı seviyesinin altına düşmesi durumunda borsanın pozisyonu otomatik olarak kapatmasıdır.

1. 1. 1. İzole Marjda Likidasyon

İzole modda likidasyon süreci nispeten basittir:

1. Pozisyonunuz zarar eder. 2. Zarar, yalnızca o pozisyona ayrılan İzole Marjı tüketir. 3. Marj sıfıra veya likidasyon eşiğinin altına düştüğünde, pozisyon kapatılır ve sadece o pozisyona yatırdığınız teminat kaybedilir. 4. Hesabınızdaki diğer fonlar (diğer pozisyonların teminatları veya serbest bakiye) etkilenmez.

1. 1. 1. Çapraz Marjda Likidasyon

Çapraz modda likidasyon, tüm hesabın sağlığını yansıtır:

1. Açık pozisyonlarınız toplamda zarar etmeye başlar. 2. Bu zararlar, vadeli cüzdanınızdaki toplam bakiyeden (tüm pozisyonların marjları dahil) düşülür. 3. Eğer toplam bakiye, tüm pozisyonların toplam Koruma Marjı Gereksiniminin altına düşerse, borsa **tüm açık pozisyonlarınızı** likide etmeye başlar. Likidasyon genellikle en yüksek kaldıraçlı veya en çok zararda olan pozisyondan başlar, ancak amaç tüm teminatı kurtarmaktır.

Çapraz modda, bir pozisyonun likidasyon fiyatı, sadece o pozisyonun marjına değil, aynı zamanda hesabınızdaki diğer pozisyonların kâr/zarar durumuna da bağlıdır. Bu nedenle, Cross modda pozisyonları izlerken her zaman toplam hesap bakiyenizi göz önünde bulundurmalısınız.

Kaldıraç ve Marj Modu İlişkisi

Kaldıraç, marj modunun seçimini doğrudan etkiler.

Yüksek kaldıraç (örneğin 50x ve üzeri) kullanmak, çok az bir teminatla büyük bir pozisyonu kontrol etmenizi sağlar. Bu, küçük fiyat hareketlerinin bile büyük kârlara veya büyük kayıplara yol açabileceği anlamına gelir.

• **İzole Mod ve Yüksek Kaldıraç:** Yüksek kaldıraç kullanırken İzole Marj, riski izole eder. Eğer 100$ ile 50x kaldıraçla 5000$'lık bir pozisyon açarsanız, bu 100$ sadece o pozisyona bağlıdır. Fiyat %2 hareket ederse, pozisyon likide olur, ancak 100$'ı kaybedersiniz.
• **Çapraz Mod ve Yüksek Kaldıraç:** Cross modda, 100$ ile 50x kaldıraç kullanmak, hesabınızdaki *tüm* fonları o pozisyonun teminatı olarak riske atar. Eğer hesabınızda 1000$ varsa ve 100$'ı bu pozisyona ayırdıysanız, Cross modda o 100$ otomatik olarak 1000$'lık havuzdan desteklenir. Bu, likidasyon fiyatını çok daha uzağa iter (daha düşük likidasyon riski), ancak başarılı olamama durumunda tüm 1000$ tehlikeye girer.

Özetle, kaldıraç ne kadar yüksekse, İzole Modun getirdiği risk izolasyonu o kadar değerli hale gelir.

Marj Ekleme (Adding Margin) Stratejileri

Her iki modda da, pozisyonunuz beklentilerinizin dışında hareket ettiğinde marj ekleyerek (pozisyonunuzu yeniden teminatlandırarak) likidasyondan kaçınabilirsiniz.

İzole Modda Marj Ekleme:

Bu, pozisyonun likidasyon fiyatını düşürmenin en doğrudan yoludur. Yeni eklediğiniz marj, pozisyonun başlangıç marjını artırır ve Koruma Marjı gereksinimini karşılamaya yardımcı olur. Bu, genellikle "zararı durdurmak" yerine "zararı yönetmek" için kullanılır.

Çapraz Modda Marj Ekleme:

Çapraz modda marj eklemek, sadece o pozisyonu değil, tüm vadeli hesabınızın gücünü artırır. Bu, diğer pozisyonlarınızın da likidasyon riskini azaltır. Eğer bir pozisyonunuz çok fazla zarar ediyorsa ve likidasyon tehlikesi yaklaşıyorsa, Cross modda eklenen her bir dolar, tüm pozisyonların tamponunu güçlendirir.

1. 1. Sonuç: Bilinçli Seçim Yapmak

Kripto vadeli işlemlerinde Cross Margin ve Isolated Margin arasındaki seçim, basit bir teknik ayar değil, temel bir risk yönetimi felsefesi seçimidir.

1. **Yeni Başlayanlar ve Kontrollü Deney:** İzole Marj, sermayenizin küçük parçalarını ayrı ayrı test etmenize olanak tanır. Risk tek bir pozisyonla sınırlıdır. 2. **Deneyimli Tüccarlar ve Portföy Yönetimi:** Çapraz Marj, sermaye verimliliğini en üst düzeye çıkarır ve hedging stratejilerini destekler, ancak tek bir büyük piyasa şoku tüm sermayenizi tehdit edebilir.

Profesyonel bir tüccar, her iki modu da ne zaman kullanacağını bilmelidir. Birçok deneyimli yatırımcı, yüksek riskli, kısa vadeli spekülatif pozisyonlar için İzole Marjı tercih ederken, uzun vadeli hedge pozisyonlarını veya genel piyasa maruziyetini yönetmek için Çapraz Marjı kullanır.

Unutmayın: Vadeli işlemlerde kaldıraç bir kılıçtır. Hangi marj modunu seçerseniz seçin, her zaman pozisyon büyüklüğünüzü ve potansiyel kayıplarınızı anlamak zorundasınız. Likidasyon fiyatınızı sürekli takip etmek ve gerektiğinde pozisyonları ayarlamak, bu volatil pazarlarda hayatta kalmanın anahtarıdır.

Önerilen Vadeli İşlem Borsaları

Borsa	Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları	Kayıt / Teklif
Binance Futures	125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim	Hemen kaydol
Bybit Futures	Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar	İşlem yapmaya başla
BingX Futures	Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir	BingX’e katıl
WEEX Futures	30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir	WEEX’e kaydol
MEXC Futures	Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan)	MEXC’e katıl

Topluluğumuza Katılın

Sinyaller ve analizler için @startfuturestrading kanalımıza abone olun.